ضروریه به شرط محمولضروریه به شرط محمول، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای قضیه دالّ بر ضرورت ثبوت محمول برای موضوع به شرط اتصاف موضوع به محمول است. ۱ - توضیح اصطلاحضروریه به شرط محمول، قضیه‌ای است که در آن ضرورت ثبوت محمول برای موضوع مشروط به اتصاف موضوع به محمول است؛ مانند: انسان نویسنده، نویسنده است بالضروره و علیِ ایستاده، ایستاده است بالضروره. همه قضایای فعلیه این ضرورت را دارند، زیرا هیچ چیزی تا به حد ضرورت و وجوب نرسیده باشد فعلیت پیدا نمی‌کند. این قسم از ضرورت، بعد از وقوع یافت می‌شود، در صورتی که ضرورت‌های دیگر قبل از وجودند. این ضرورت، شبیه ضرورت ذاتیه است، زیرا وقتی محمول جزء موضوع قرار داده شود و بگوییم: «انسانِ نویسنده، نویسنده است»، مثل آن است که گفته باشیم «انسان حیوان است». [۲]
ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۱۳۵.
[۳]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۷۰.
[۴]
گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۱۸.
۲ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • گرامی، محمدعلی، منطق مقارن. • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد. • ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. • مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه. ۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ضروریه به شرط محمول»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۲/۲. |